Sceptyczne pytanie: "W czasie doświadczeń z pogranicza śmierci dzieje się coś niesamowitego. Wciąż istnieją zasadnicze pytania, takie jak to, dlaczego nie każdy bliski śmierci człowiek przeżywa NDE? I czy NDE to ostatnia fantazja mózgu? Autoskopia (przebywanie poza ciałem i spoglądanie w dół) pozostaje JEDYNĄ poszlaką dającą możliwość empirycznego zweryfikowania NDE. Nawet tutaj jednak musimy zachować ostrożność. Już z miejsca muszę kategorycznie odrzucić wszystko, o czym opowiada doświadczający, opisując swoje otoczenie, co mówili ludzie, w co byli ubrani, i tak dalej. To nie wystarcza! Dla mnie istotny jest opis tego, co dzieje się gdzie indziej, w fizycznym miejscu z daleka od fizycznego ciała osoby doświadczającej. Nie można przecież wykluczyć, że ścieżki zmysłowe w mózgu osoby doświadczającej wciąż są aktywne, odpowiadając tym samym za zdolność do słyszenia, widzenia i czucia pewnych rzeczy z jej najbliższego otoczenia. Jedyny naprawdę przekonujący dowód przebywania poza ciałem pochodzi z bardzo dalekiego postrzegania".

Dr Susan Blackmore (sceptyczna wobec NDE): "Tak, i właśnie tego nie mamy".

Dr Kenneth Ring: "Są to celne spostrzeżenia, mamy jednak w literaturze przypadki zarówno zdalnego postrzegania jak i NDE (...) gdzie ludzie przypuszczalnie wiedzieli o rzeczach rozgrywających się na odległość (czyli demonstrowali jasnowidzenie). Niektórymi z tych spostrzeżeń zajmuję się w swojej książce "Lessons from the Light", a Sabom również opisuje je w swojej książce, o której wspomniałem wcześniej. Co do tego, dlaczego niektórzy ludzie doświadczają NDE a inni nie, zbadałem tę kwestię dogłębnie w swojej książce "The Omega Project" (Quill, 1993)".

Dr Jeffrey Long: "Wielu spośród doświadczających [NDE] opisuje doświadczenia poza ciałem (OOBE). W tych doświadczeniach wielokrotnie występuje wizualizacja własnego ciała z punktu obserwacyjnego znajdującego się poza ciałem tej osoby. Dużo rzadziej pojawiają się wizualizacje zdarzeń rozgrywających się pod względem geograficznym daleko od ciała tej osoby. Dr Michael Sabom przeprowadził dokładne badanie OOBE wśród osób doświadczających [NDE]. Dr Sabom zidentyfikował grupę 32 pacjentów, którzy doznali zatrzymania akcji serca, doświadczyli NDE i zwizualizowali swoją reanimację podczas OOBE, które nastąpiło w trakcie NDE".

"Odnalazł grupę 23 pacjentów, którzy doznali zatrzymania akcji serca i nie doświadczyli NDE. Obie grupy poproszono o opisanie swojej reanimacji. Ci z NDE byli tak samo dokładni, również jeśli idzie o odczyty z urządzeń medycznych znajdujących się poza ich potencjalnym polem widzenia. 12 spośród 23 pacjentów, którzy nie mieli NDE, było bardzo niedokładnych jeśli idzie o opis ich akcji reanimacyjnej. Stanowi to weryfikowalny i potencjalnie możliwy do odtworzenia pod względem sprawdzenia element OOBE w ramach NDE. Inni badacze powinni podjąć próbę odtworzenia tego ważnego badania. Wciąż pojawiają się wspomnienia anegdotyczne od osób doświadczających OOBE, zawierające wizualizacje geograficznie bardzo odległe od ich ciała. Formalne badanie tych przypadków byłoby ważnym przyszłym polem do badania".

Dr Robert Jordan: "Fakt, że niektórzy ludzie, którym blisko było do fizycznej śmierci, wspominają NDE, a niektórzy nie, może mieć kilka wyjaśnień że są one zarówno fizyczne jak i niefizyczne. Może nie pamiętają tego doświadczenia. Być może fizyczny proces ustania pracy mózgu zachodzi zbyt szybko lub w niewłaściwej kolejności, aby wspomnienie o doświadczeniu mogło zostać zapisane".

Dr P. M. H. Atwater: "Dopóki odrzuca się weryfikowalne dowody, których nie dałoby się uzyskać używając zwykłych zmysłów i które niewątpliwie zostały uzyskane w sposób zdalny, żądania i rezultaty pozostają stronnicze. Jeśli jednak chcemy zgłębić naukowy dowód na zdalne postrzeganie, sugeruję skontaktować się z Joe McMoneagle poprzez jego stronę internetową. Joe właśnie wrócił z Japonii gdzie, na żywo i w telewizji, z sukcesem zademonstrował prawdziwość naukowego zdalnego postrzegania. Swoją drogą, Joe jest osobą doświadczającą".

Kevin Williams: "Wiem o jednym zdarzeniu, które było bardzo blisko dostarczenia naukowego dowodu potwierdzającego autoskopię. Jedynym powodem, dla którego nie kwalifikowało się ono jako dowód naukowy, było to, że w czasie jego wystąpienia nie wykorzystano odpowiednich kontrolek. Dr Charles Tart eksperymentował z ochotniczką, która doświadczała spontanicznych wyjść poza swoje ciało. Poza jej polem widzenia umieszczono pięciocyfrowy numer. Ochotniczka doświadczyła wyjścia poza ciało i udało jej się odczytać tę liczbę. Następnie udało jej się wrócić do ciała i podać tę liczbę doktorowi Tartowi. Stanowi to mocny dowód poszlakowy na to, że świadomość może wykraczać poza fizyczne ciało".

"Inny badacz świadomości, dr Stanislav Grof, teoretyzuje że świadomość może w ogóle nie znajdować się w mózgu, jak przyjmuje wielu naukowców. Według niego, mózg może działać jedynie jako zawór redukujący, dla którego nasze pięć zmysłów może przetwarzać ogromną ilość informacji, jakie bombardują nasze zmysły i wpływają na naszą świadomość".

"Prośba o zebranie danych potwierdzających ponad wszelką wątpliwość, że świadomość może przetrwać po śmierci, może wykraczać poza możliwości badaczy. Nauka może nigdy nie rozwinąć narzędzi niezbędnych do obliczenia wielu aspektów NDE. Obecnie jednak mamy ogromną ilość dowodów poszlakowych, sugerujących, że świadomość rzeczywiście trwa po śmierci". (Kevin Williams)

"Najpiękniejsze, czego możemy doświadczyć, to tajemnica. Jest ona źródłem całej prawdziwej sztuki i nauki" - Albert Einstein.

Kevin Williams, Unexplained-Mysteries.com
Tłumaczenie i opracowanie: Ivellios