Naukowcy potwierdzili występowanie niezwykłego zjawiska "mlecznych wód", które od lat obserwują marynarze w Oceanie Indyjskim. Zjawisko to, charakteryzujące się nocną poświatą na powierzchni wody, zostało udokumentowane za pomocą zdjęć satelitarnych. Mimo że przyczyny i źródło luminescencji pozostają nieznane, badacze podejrzewają, że może być ono związane z bioluminescencyjnymi bakteriami. Obecnie trwają analizy mające na celu bliższe poznanie fenomenów, które mogą występować także w innych częściach oceanu.

Marynarze od dawna donosili o rzadkim występującym nocą zjawisku widocznej z każdej strony poświaty na powierzchni oceanu. Opis podobnego fikcyjnego "morza mleka" widzianego przez załogę Nautilusa znajdujemy w powieści Juliusza Verne'a "20 tysięcy mil podmorskiej żeglugi".

Naukowcy wciąż nie wiedzą, dlaczego tak się dzieje. Czujniki satelitarne dostarczyły jednak pierwsze zdjęcia mlecznego zjawiska, co daje nadzieję bliższego poznania tego jakże nieuchwytnego zjawiska.

Opublikowane niedawno zdjęcia pokazują ogromny rejon Oceanu Indyjskiego, który świecił przez trzy noce z rzędu. Świecenie zaobserwowała również załoga znajdującego się na tym akwenie statku.

"Okoliczności powstawania mlecznych wód są prawie całkowicie nieznane", powiedział Steven Miller, naukowiec z Marynarskiego Laboratorium Badawczego, autor odkrycia. "Nawet źródło emisji światła pozostaje przedmiotem dyskusji".

Pogląd przewodni

Naukowcy podejrzewają, że zjawisko jest wywoływane przez bioluminescencyjne bakterie. Takie organizmy wytwarzają ciągły blask, w odróżnieniu od krótkich, jasnych błysków wytwarzanych przez "wiciowcowate" organizmy bioluminescencyjne, które są zwykle obserwowane na statkach i na rozbijających się falach.

"Z tą hipotezą jest problem tego typu, że musiałoby dojść do bardzo dużej koncentracji bakterii, zanim wyprodukują one światło", powiedział Miller w rozmowie dla serwisu LiveScience. "Tylko skąd wzięłaby się tak duża populacja tych organizmów?"

Istnieje pogląd wysunięty przez załogę jednego ze statków badawczych, który natknął się na mleczną wodę, według którego te bakterie nie żyją na wolności, lecz wydostają się spod jakiegoś lokalnego "podłoża".

"Poprzednia ekspedycja doniosła o pojawieniu się bioluminescencyjnych bakterii żyjących w symbiozie z glonami", wyjaśnił Miller.

"Najbardziej wiarygodną hipotezą jest ta, według której luminescencja jest wytwarzana przez bakterie kolonizujące pewien rodzaj materiału organicznego znajdującego się w wodzie. Jeśli badania satelitarne się powiodą, pozwoli nam to wysłać w miejsce występowania zjawiska właściwie zaopatrzone statki badawcze, które będą mogły ostatecznie udzielić odpowiedzi na wszystkie pytania", powiedział Miller.

Tajemnicze morza

Zjawisko pojawiło się w 1995 roku i niedawno zostało przeanalizowane i w zeszłym tygodniu wpisano je do protokołu amerykańskiej Narodowej Akademii Naukowej. Jest to najbardziej tajemnicze znane naukowcom zjawisko występujące na oceanie. Mleczne wody najczęściej ukazują się na obszarze Oceanu Indyjskiego, gdzie przebiega wiele szlaków handlowych, oraz w pobliżu Indonezji.

"Zjawisko może jednak występować także na innych obszarach, tylko my o tym narazie nie wiemy. Otrzymujemy ostatnio coraz więcej doniesień o mlecznych wodach od świadków. Część z relacji pochodzi z miejsc, których jeszcze nie badaliśmy i aktualnie poszukujemy danych satelitarnych z tych rejonów", powiedział Miller.

Robert Roy Britt, LiveScience, 4 wrzesień 2005

Tłumaczenie: Ivellios