Tatzelwurm, tajemnicza jaszczurka, może być jednym z najbardziej intrygujących stworzeń europejskich gór. Legendy o tym niezwykłym zwierzęciu krążą w Alpach Szwajcarii i Austrii od wieków, opisując go jako stwora o wyglądzie przypominającym mieszankę smoka i robaka. Wspomnienia o spotkaniach z tatzelwurmami sięgają XV wieku, a ich opisy ewoluowały na przestrzeni lat. Pomimo licznych relacji i badań, takich jak prace Johanna Jakoba Scheuchzera, istnienie tatzelwurma pozostaje niepotwierdzone. W artykule przyjrzymy się historiom związanym z tym enigmatycznym stworzeniem oraz jego ewentualnym pokrewieństwu z innymi gatunkami.

Szwajcarskie i austriackie Alpy mogą ukrywać coś, co wydaje się być największą jaszczurką występującą na europejskim kontynencie. Jest nią, jeśli rzeczywiście istnieje, sławny tatzelwurm (tatzelworm). Tak zwierzę nazywane jest w Austrii, a oznacza to „robaka z pazurami”. W górach Jura, niedaleko Berna w Szwajcarii, stworzenie nazywane jest stollenwurm („robak z dziury”). Inne nazwy z rejonów alpejskich to bergstutzen („górski pniak”), springwurm („skaczący robak”), daazelwurm oraz praatzelwurm. We francuskich Alpach stworzenie nosi natomiast nazwę arassas.

„Smoki” o głowach podobnych do kocich były przypuszczalnie widywane w Alpach w późnych latach XV wieku. Wiele spotkań z owymi alpejskimi smokami zostało zebranych i opisanych przez wczesnego szwajcarskiego zoologa, Johanna Jakoba Scheuchzera. W 1723 roku badacz ten napisał pracę pt. Itinera per Helvetiae, będącą czymś w rodzaju katalogu fauny alpejskiej. W owej książce sporo miejsca poświęcił alpejskim smokom.

Najwcześniejsza wzmianka zdobyta przez Scheuchzera pochodziła od Andreasa Rodunera z Altsax, który podróżując wraz z kompanami niedaleko góry Wagsenberger, dostrzegł smoka, który natychmiast stanął dęba na tylnych nogach. Świadek twierdził później, że zwierzę, kiedy stało na dwóch nogach, „było wysokości człowieka”. Stwór pokryty był łuskami, miał cztery nogi, długi ogon i głowę kota. Jego podbrzusze wydawało się być podzielone na segmenty, a gęsta grzywa pokrywała jego grzbiet.

Inna relacja pochodziła od Jeana Tinnera, rolnika, który zastrzelił węża długości siedmiu stóp o kociej głowie. Był on koloru szarego i czarnego. Zwierzę było podejrzewane przez wieśniaków o wysysanie mleka krowom z wymion, co jest charakterystycznym motywem tamtejszego folkloru.

Tatzelwurm pokazuje się i w dzisiejszych czasach, choć w nieco zmienionej postaci. Teraz jest to czworonożna jaszczurka o cylindrycznym ciele i krótkim ogonie. Posiada szeroki pysk, a także jest zdolna poruszać się bardzo szybko, skacząc na duże odległości, często wydając gwiżdżące odgłosy w powietrzu.

Istnieją dwa słynne szkice przedstawiające to stworzenie. Pierwszy, pochodzący z podręcznika dla myśliwych pt. Neues Taschenbuch für Natur-, Forst- und Jagdfreunde auf das Jahr 1836, to nieudolnie wykonany rysunek przedstawiający pokryte łuską, cygarowate zwierzę o czterech małych nogach. Drugi szkic, pochodzący z 1841 roku z książki Alpenrosen, przedstawia stworzenie wyglądające jak łuskowaty robak z dwiema malutkimi przednimi łapami.

Najwcześniejsze spotkanie z takim „nowoczesnym” tatzelwurm miało miejsce w 1779 roku. Hans Fuchs zobaczył dwa takie stworzenia i zmarł na atak serca, prawdopodobnie wywołany tym niezwykłym spotkaniem. Malowidło wykonane dla upamiętnienia jego śmierci przedstawia dwa gadokształtne stworzenia w tle.

W 1861 roku Friedrich von Tschundi napisał książkę o alpejskiej faunie pt. Das Thierleben der Alpenwelt. W tym dziele wspomina o „rodzaju jaskiniowego robaka, który jest cienki, długi na 30 do 90 cm, ma dwoje krótkich nóg i zdaje się pojawiać tuż przed burzami”. Autor podaje również przykład, kiedy to w 1828 roku mieszkaniec kantonu Solothurn znalazł jednego osobnika w wysychających moczarach i postanowił zanieść go profesorowi Hugi. Niestety, wrony zjadły część padliny, zanim dotarł na miejsce. Szkielet został wysłany do Heidelberga, jednak tam ślad się urywa.

W XX wieku również pojawiały się doniesienia o spotkaniach z tatzelwurm. W 1908 roku pewien myśliwy został zaatakowany przez stworzenie niedaleko Murau w Austrii. Zwierzę miało długość 50 cm i grubość 8 cm, a także bardzo krótkie łapy. W 1921 roku tatzelwurm widziano w austriackim mieście Rauris, gdzie skakał na odległość 25 stóp (7,5 metra).

W 1924 roku dwóch turystów znalazło szkielet gadopodobnego stworzenia o długości 5 stóp (1,5 metra). W 1928 roku fotograf podróżujący po Alpach natknął się na smokopodobnego potwora w strumieniu. Niestety, fotografia wykonana w 1934 roku okazała się najprawdopodobniej oszustwem.

Pireneje, leżące pomiędzy Hiszpanią a Francją, również mogą być miejscem występowania stworzeń podobnych do tatzelwurm. Gadokształtne zwierzę pojawiło się w Ossum (Francja) na końcu XIX wieku, a także w 1939 roku. Spotkania z niezidentyfikowanymi wężami zanotowano także w Hiszpanii — między innymi w Albacete (1969), Alicante (1970) i Cáceres (1973).

Bernard Heuvelmans twierdził, że tatzelwurm był członkiem rodziny jaszczurek, do której należą również jadowite helodermy z Ameryki Północnej. Niestety, wydaje się, że tatzelwurm, o ile istniał, teraz jest gatunkiem całkowicie wymarłym. Ostatnie doniesienia o spotkaniach pochodzą z lat 30. XX wieku.

Tekst zapożyczony ze strony www.kryptozoologia.prv.pl