Glastonbury, jedno z najstarszych świętych miejsc Anglii, skrywa wiele tajemnic związanych z historią i duchowością. W 1907 roku architekt Frederyk Bligh Bond został zaangażowany w wykopaliska na terenach opactwa, które niegdyś było siedzibą mnichów i miejscem pochówku króla Artura. Jego prace przyciągnęły uwagę nie tylko archeologów, ale i interesujących się zjawiskami paranormalnymi. Bond, korzystając z automatycznego pisania, twierdził, że komunikował się z duchami mnichów, co prowadziło do niezwykłych odkryć. Mimo udanych wyników jego badań, kościół szybko odciął się od jego metod, co zakończyło jego karierę w Glastonbury.

Glastonbury to bezspornie jedno z najstarszych i najświętszych miejsc w Anglii. Archeologiczne znaleziska pozwalają przypuszczać, że od czasów Druzów znajdowało się tutaj ważne religijne miejsce. Inne ślady mówią, że zanim w 6 lub 7 wieku p.n.e. Celtowie przybyli do Anglii, góra ta była świętym miejscem. Niedaleko góry leży opactwo Glastonbury, które w 5 wieku założył św. Patryk, zanim udał się do Irlandii w roli misjonarza.

Według Giraldusa Cambrensisa został tutaj pogrzebany król Artur. W 1191 roku znaleziono trumnę z napisem "Tutaj spoczywa Artur, król przeszłości i przyszłości". To przyczyniło się do tego, że opactwo stało się najbogatszym i władczym klasztorem w całej Anglii. W 1539 z rozkazu króla Henryka VIII opactwo zostało zniszczone, a ostatniego przełożonego mnicha Richarda Whytinga stracono, przez 400 lat stało się opuszczoną ruiną. W 1907r. kościół angielski wykupił owe tereny za kwotę 36 000 funtów. Czas i wandalizm zrobiły swoje, nikt już nie wiedział gdzie dokładnie mieszkali mnisi. Trzeba było dokonać wykopalisk żeby się więcej czegoś dowiedzieć. Zadanie to otrzymał 43-letni architekt Frederyk Bligh Bond.

Bond był wyśmienitym ekspertem, jeśli chodzi o gotycką architekturę. Ludzie, którzy zlecili mu to zadanie, na pewno byliby mniej zachwyceni, gdyby wiedzieli o przeszłości Bonda. Bond posiadał wiedzę o okultyzmie i zjawiskach paranormalnych. Jako dziecko był marzycielem i molem książkowym. Przeczytawszy książkę Katherine Crowe pt. "The night side of nature" stał się zwolennikiem parapsychologii. W 1907r. był jednym z najlepszych architektów Anglii, jednak spotkanie z opactwem Glastonbury miało położyć temu kres.

W 15 wieku opat Richart Bere miał wybudować 2 kaplice, Loretta i Edgara, które zostały później zburzone przez Henryka VIII. W 19 wieku nie wiedziano nic na temat gdzie te kaplice mogłyby się znajdować, ich odnalezienie należało więc do zadań naszego architekta. Jednym z problemów było to, że nie starczyło pieniędzy żeby wykonać profesjonalne i w dużej skali wykopaliska archeologiczne. Bond musiał polegać na swojej intuicji oraz szczęściu, miał też rywala, któremu zależało na tym, żeby ruiny pozostały ruinami a wykopaliska przerwano. Bond wiedział, żeby do tego nie doszło trzeba mieć szybko i dobre wyniki, dlatego postanowił zapytać "duchy".

Tak oczywiście nie powiedział, oświadczył tylko, że planuje przeprowadzić "eksperyment psychologiczny", miał przyjaciela o nazwisku John Alleyne Bartlett, który zajmował się tzw. "automatycznym pismem" i jego wyniki były już zawsze bardzo interesujące. Popołudniem 7 listopada 1907r. w Brystolu Bartlett i Bond w jego biurze postanowili zapytać duchy.

Sposób był bardzo łatwy, przy zwyczajnym drewnianym stoliku siedział Bartlett a naprzeciwko niego przyjaciel. Bond swoimi palcami ręki dotykał rękę Bartletta, która trzymała ołówek nad kartką papieru. Bond kilka razy odchrząknął aż zapytał --czy możecie nam coś o opactwie Glastonbury powiedzieć?-- ręka Bartlettsa zaczęła pisać. Po nagryzmoleniu kilku słów obaj panowie odczytali tekst --cała wiedza jest wieczna i w duchowej jedności dostępna, nie znajduję się w jedności z mnichami, nie potrafię żadnego mnicha znaleźć--. Wyglądało obiecująco. Bond powiedział, że zna parę żyjących mnichów i może takiego sprowadzić, na to ręka znów zaczęła pisać a raczej rysować. Domyślili się, że to zarys murów opactwa, tylko że w wschodniej części pojawił się długi prostokąt a pod nim podpis "Gulielmus Monachus"- mnich Wilchelm. Prostokąt wydawał się jednak za duży jak na kaplicę, tak że Bond poprosił o dokładniejszy rysunek. Ręka usłuchała i narysowała dokładniejszy plan a ponadto 2 małe kaplice w części północnej. Następnie zapytano, kto je zbudował, odpowiedź przyszła po łacinie - "opat Bere" - i że chodzi o kaplicę Edgara, a także że opat Whyting powiększył ją oraz że podczas jego panowania zburzono wszystko. Na koniec zapytano o imię, z kim mają przyjemność, ołówek napisał: Ego Johannes Bryant mnich i kamieniarz.

Mężczyźni byli podekscytowani a jednocześnie zawiedzeni. Ktoś, kto wiedział, odpowiadał im na pytania, ale te odpowiedzi były po prostu za piękne żeby były prawdziwe - czy te odpowiedzi nie pochodziły przypadkiem z własnej podświadomości? Cztery dni później zasiedli znowu do seansu, ich komunikator oświadczył, że mnisi są gotowi do rozmowy -mówią, że nadszedł czas, by usunąć przekleństwo-- potem pojawił się nowy styl pisma, napisano --Idź wkrótce do Glaston...--chwilę później ręka dopisała--nazwy budynków po łacinie bardzo trudne... mój synu nie zrozumiesz. Będziemy komunikować po angielsku... zmarłem w roku 1533, byłem kustoszem kaplicy--.

Od tego momentu Bond i Bartlett regularnie uczestniczyli w seansach. W końcu rok 1908 przyniósł dobre wiadomości, zdobyto pieniądze na wykopaliska i parę miesięcy później można było zaczynać.

Ku zaskoczeniu Bonda i jego radości okazało się, że duchy miały rację. Zrozumiałe jest to, że chciał na początek wiedzieć, czy na wschód od kościoła znajdowała się owa kaplica. Johanes Bryant zapewniał mu, że na zachodnim końcu znajdzie resztki dwóch wież. W maju 1909r. wykopano próbne dołki. Gdy rywal Bonda, Caroe, przybył na miejsce by zapoznać się z postępującymi pracami musiał z zdumieniem kręcić głową, gdy zobaczył dziwnie wykopane dołki. Zdumienie musiało być jeszcze większe jak pracownicy natknęli się na pokaźną ścianę, która biegła z północy na południe. W innym miejscu odkopano zarysy dwóch wież, których się tutaj nie spodziewano. Caroe musiał pomyśleć, że to wyjątkowe szczęście pozwoliło Bondowi na takie odkrycia. Ten znów zadawał sobie pytanie czy może zdradzić tajemnicę jego informatorów. Jego rozsądek kazał mu się jeszcze wstrzymać, w końcu zleceniodawcą był kościół, a ten niezbyt przychylnie patrzy na kontakty z duchami. Jak miał wytłumaczyć, że rozmawia z Towarzystwem z Avalonu - bo tak brzmi stara nazwa Glastonbury, a jeszcze gorzej, bo duchy kazały mu się nazywać: "Obserwatorami z drugiej strony". Na razie postąpił mądrze i wiadomości te zachował dla siebie.

Wykopaliska szły dalej i nowe odkrycia mnożyły się, sława Bonda rosła, wskazówki mnichów były fenomenalne. Powiedziano mu, że w wschodnim murze znajdują się drzwi, które prowadzą na ulicę, to było bardzo nietypowe, drzwi na wschód bardzo rzadko występowały przy kościelnych budowlach, ale tak się i stało drzwi te znaleziono. Powiedziano, że kaplica ma 28 metrów, odkopano mur mierzący 27 metrów, cokół zajmował dalszy metr, inna informacja to to, że znajdzie niebieskie resztki szyb okiennych, i znów niespodzianka, bo takie wydobyto, chociaż w tamtych czasach używano raczej tylko szkła o kolorze białym i złotym. Jeden z duchów opat Bere powiedział, że dach był na złoto i purpurowo pomalowany, wykopaliska pokazały złote i purpurowe łuki, które prawdopodobnie należały do dachu.

W roku 1918, 10 lat od początku prac Bond zdobył się na to by wyjawić prawdę, myślał, że jego sukces pozwoli mu żeby mu ten występek wybaczono. Oczywiście, dokonał wspaniałych odkryć, jego biograf pan William Kenawell jednak nie bez powodu pisze, że Bond widział wszędzie spiski przeciwko sobie, jego rywal W.D. Caroe i dziekan J.A. Robinson uważali go za ekscentryka i najchętniej pracowaliby dalej bez niego. Na pewno oszałamiało ich to jak precyzyjnie Bond znajdywał resztki ruin. Jeszcze jedną ciekawostką było to, że podczas wykopalisk odkryto zwłoki dwumetrowego mężczyzny pochowanego bez trumny z dalszą ludzką czaszką między nogami. Przyjazne duchy opowiedziały, kto to był i co się wtedy stało, Bond postanowił sprawdzić w starych źródłach czy takie osoby w ogóle istniały. W kronice autora Fabiusa Ethelwerda znalazł pośrednie dowody, że ludzie o tych nazwiskach żyli w tamtych czasach, a dokładnie cytat z tej kroniki brzmi "...w tym roku zmarł Eanulf, możny człowiek z prowincji Somerset... jego ciało spoczywa w kasztorze w Glastinhabyrig" (dzisiejsze Glastonbury). Wszystko, co Bond robił, było usiane powodzeniem, aż za dobrze mu się powodziło. W jednej z sesji powiedziano mu, że klasztor posiada tajemnicę, że jest tutaj numeryczny kod, którym oznaczano kościoły i katedrale. Zafascynowany tym, że może taką tajemnicę odkryć, zaczął intensywnie zajmować się gematrią.

W 1916r. prowadził wykład przed archeologami Towarzystwa Somerset pt "Kaplica naszej panny dziewicy w Glastonbury - badania nad wymiarami i proporcjami". Między słuchaczami znajdował się jego szef dziekan Robinson, któremu takie wywody w ogóle nie odpowiadały. Niedługo po tym Bond przyznał się skąd te wszystkie informacje posiadał, reakcja były natychmiastowa, skreślono pieniądze na wykopaliska, powołano drugiego dyrektora.

W 1921r. praca Bonda polegała już tylko na czyszczeniu i katalogowaniu wcześniejszych znalezisk, za co płacono mu 10 funtów miesięcznie. W 1922r. otrzymał list, w którym oświadczono, że nie jest już odpowiedzialny za wykopaliska a jego komitet zostaje rozwiązany. Kościół nie tylko go wyrzucił, ale nawet kazał usunąć wszystkie jego książki z księgarni opactwa Glastonbury, także te o tematyce czysto architektonicznej. Bond udał się do Ameryki gdzie prowadził badania na temat parapsychologii, w swoim sercu jednak żył cały czas wykopaliskami w Glastonbury, na teren opactwa nie miał prawa wstępu. W 1937r. grupa przyjaciół Bonda uzbierała pieniądze by prowadzić dalsze wykopaliska, uzyskano pozwolenie, jednakże, gdy kościół dowiedział się, że Bond jest w to zamieszany, pozwolenie cofnięto. Zmarł zapomniany w 1945r.

Co się wydarzyło to absurdalne i godne politowania, poprzez 11lat udowodnił, że jego niecodzienna praca przyniosła wyśmienite wyniki, a kto wie, co jeszcze się tam kryło? Według Bonda były tam jeszcze inne ciekawostki do odkrycia, przynajmniej tak mówili jego pomocnicy z zaświatów. Trudno zrozumieć tą całą sprawę, automatyczne pismo ukazało, że były to różne charaktery pisma, także duchy przedstawiały się i nie zawszy był to ten sam ktoś, np. Cellerar Ambrosius lubił opowiadać śmieszne opowieści o pociągu mnichów do alkoholu, Peter Leichtfuss, zegarmistrz, który opowiadał jak budowano zegar klasztorny, Johannes Bryant, który kochał ogrody opactwa, opat Bere. Gdy czytamy szczegółowe opisy mnichów o życiu na terenach opactwa z tamtych czasów, nasuwają się nam myśli skąd te wszystkie informacje? Z opowiadań i zapisów ludzi? Może to podświadomość Bonda podsunęła mu takie historyjki, a może relacja osoby, która naprawdę tam kiedyś żyła?

Źródło: Pabel-Möwig "Geheimnisvolle Erscheinungen"

Tłumaczenie: Arek