W Jaskini Denisowej w Kraju Ałtajskim odkryto szczątki tajemniczego hominida, znanego jako Homo denisova, który nie należy do żadnego z dotychczas klasyfikowanych gatunków Homo. Odkrycia, które rozpoczęły się w 2008 roku, obejmują fragmenty kości oraz narzędzia świadczące o zaawansowanej kulturze. Naukowcy, w tym eksperci z Instytutu Ewolucyjnej Antropologii im. Maxa Plancka, sugerują, że Denisowianie mogli żyć równolegle z Neandertalczykami i Homo erectus. Ich badania wciąż trwają, a nowe znaleziska mogą rzucić światło na ewolucję gatunków ludzkich.

W Kraju Ałtajskim, jednym z krajów związkowych Federacji Rosyjskiej, odkryto szczątki humanoidalnej istoty niebędącej ani Homo erectus ani Neandertalczykiem. Podejrzewa się, iż te dwa gatunki skrzyżowały się 300 tysięcy lat p.n.e. Są to jednak tylko przypuszczenia - kim naprawdę byli mieszkańcy Jaskini Denisowej? Kim jest Kobieta X?

Ale od początku. Mowa o Jaskini Denisowej (Denisova Cave). Znajduje się ona w Kraju Ałtajskim, położonym na południu Syberii, na terenie współczesnej Rosji. W Jaskini Denisowej znaleziono narzędzia oraz dosyć słabo zachowane szczątki, które określono jako Homininów Denisowej lub Homo Denisowa. Badania genetyczne przeprowadzone przez naukowców potwierdziły, że Hominini Denisowej nie należą ani do żadnego znanego Homo - ani Homo erectus (Człowiek wyprostowany, Pitekantrop) ani Homo neanderthalensis (znanego w Polsce jako Neandertalczyk). Budowa DNA jest po prostu biologicznie odmienna od budowy znanych dotychczas gatunków homo.

Toteż zdania co do faktycznej klasyfikacji odkrycia z Jaskini Denisowej są podzielone. Jedni twierdzą, że jest to hominin, czyli łącznik między człowiekiem a małpą, inni zaś, że jest to krzyżówka Neandertalczyka z Homo erectus. Tę pierwszą teorię raczej się odrzuca. Trzeba tutaj zwrócić uwagę na fakt, że odkryte w Jaskini Denisowej kości datuje się na około 30-40 tysięcy lat p.n.e. Jednakże są i takie, które sygnalizują, że Jaskinię Denisowej zamieszkiwano już w średnim paleolicie, około 123 tysiące lat p.n.e.

Samą jaskinię znano już od dawna, jednakże dopiero w 1977 roku zwrócono uwagę na jej walory archeologiczne.

Słynne wykopaliska, o których tutaj mowa, rozpoczęły się jednak dopiero w 2008 roku. Szczątki hominidów z Denisowej są naprawdę bardzo niepełne. Instytut Archeologii i Etnografii Rosyjskiej Akademii Nauk odkrył na przykład dwa zęby jednego osobnika, a także mały fragment kości pochodzący z górnego paleolitu.

W 2010 roku odkryto kolejne resztki. Doniesiono, iż jest to mały fragment kości, paliczki dziecka w wieku około 5-7 lat, odkopane na poziomach 9 i 11. Dokładne datowanie wygląda następująco: tzw. Warstwa 9 datowana jest na górny paleolit - wykopaliska wskazują na kulturę mustierską, dokładnie datowaną na 46 tysięcy lat p.n.e. Następna jest Warstwa 11 - początkowy górny paleolit, mustierien ałtajski trwający od 29 do 48 tysięcy lat p.n.e.

Zagadkowym znaleziskiem zajęli się niemieccy naukowcy z Instytutu Ewolucyjnej Antropologii im. Maxa Plancka, Svante Pääbo i Johannes Krause. Paliczki właśnie były tak szokujące - ich DNA mitochondrium (mtDNA) jest niepodobne do żadnego znanego obecnie Homo. Uznaje się, iż był to dotychczas nieodkryty i niesklasyfikowany gatunek Homo, który wywędrował z Afryki jeszcze przed Homo erectus, około miliona lat temu. Warto tutaj zwrócić uwagę, że poza kośćmi, odkopane zostały wczesne narzędzia. Wskazuje to na wysoki stopień rozwoju tego gatunku.

mtDNA to materiał przekazywany potomstwu przez matkę, stąd archeolodzy potocznie nazywają tę istotę Kobieta X.

Wykopaliska trwają. Badane są obecnie niższe warstwy: 20-12 - jest to już późny środkowy paleolit, kiedy stwierdzano użycie specyficznej techniki Levallois, związanej z rozbijaniem kamieni przy tworzeniu narzędzi. Te odkrycia datuje się na od 69 do 155 tysięcy lat p.n.e. Najniższe dotąd odkryte warstwy to 21 i 22, początki środkowego (średniego) paleolitu - od 171 do 182 tysięcy lat p.n.e.

Odkrycie to wskazuje na coś jeszcze: mianowicie w trakcie rozprzestrzeniania się Homo erectus po świecie towarzyszyły mu również, poza Neandertalczykiem, inne gatunki Homo. Było więc kilka gatunków Homo równolegle żyjących, nic nie wiadomo na temat ich wzajemnych kontaktów ani tego, jak faktycznie na siebie oddziaływały. Pozostaje nam tylko jedna pewna informacja: to Homo sapiens ostatecznie przetrwał. Jednakże Homo X - Homo denisowa dotrwał aż do tego czasu, spotkał prawdopodobnie nasz gatunek.

Informacje na temat tych odkryć publikuje tygodnik "Nature".

Autor: Klaudyna "Luna" K. (Administratorka serwisu http://blood-luna.ovh.org)